سرور چیست؟ سرور یک دستگاه کامپیوتری است که برای ذخیره و ارائه اطلاعات به دستگاههای دیگر در شبکه رایانهای مورد استفاده قرار میگیرد. سرور میتواند به عنوان یک مرکز مشترک برای دادهها، برنامهها و منابعی مانند فضای ذخیرهسازی، پردازشهای محاسباتی، دستگاههای جانبی و خدمات شبکه مختلف عمل کند.
سرورها برای کاربری مختلفی در نظر گرفته شده و ویژگیهایی را به مخاطب خود ارائه میدهند. بنابراین در ادامه آیدی تاپ انواع سرورها را عنوان خواهیم کرد:
دیتاسنتر (مرکز داده ها) به مجموعه های تجهیزات الکترونیکی و کامپیوتری گفته می شود که برای نگهداری، پردازش، و انتقال داده ها و اطلاعات در استفاده از آنها قرار می گیرد. دیتاسنترها برای ذخیره سازی و مدیریت داده های سازمان ها، شرکت ها و سرویس دهی های اینترنتی مورد استفاده قرار می گیرند.
در دیتاسنترها، تجهیزاتی مانند سرورها، سوییچها، روترها، فایروالها و تجهیزات شبکههای دیگر نصب میشوند و توسط تیمهای فنی متخصصان نظارت و مدیریت میشوند. این تجهیزات به صورت مجازی یا میتوان محیطی را برای ذخیرهسازی و پردازش دادهها انجام داد و به این ترتیب، امنیت، قابلیت دسترسی، قابلیت اطمینان و کارایی سرویسهای ارائهشده توسط شرکتها و سرویسدهندگان اینترنتی را بهبود میبخشند.
تنظیمات سرور به مجموعهای از تغییرات و پیکربندیهایی گفته شده که بر روی سرور انجام میشود تا بهینهسازی عملکرد سرور و برنامههایی که روی آن اجرا میشوند، افزایش امنیت سرور و جلوگیری از وقوع خطاها و مشکلات پیش بینی نشده کمک کند. تنظیمات سرور شامل پیکربندیهای مختلفی شده که باید به عناوین زیر اشاره کرد:
تنظیمات سرور میتواند به صورت دستی در فایلهای پیکربندی مربوطه توسط مدیران سیستم انجام شود یا با استفاده از نرمافزارهای مدیریت سرور به صورت گرافیکی انجام شود.
سیستم عاملهای سرور، سیستم عاملهایی هستند که برای استفاده در سرورها و مراکز داده طراحی شدهاند. این سیستم عاملها معمولاً برای پشتیبانی از بار زیاد و برنامههای کاربردی پیچیده و برای ایجاد پایداری و امنیت در سطح سیستم سرور توسعه داده شدهاند. برخی از سیستم عاملهای سرور معروف عبارتند از:
آدرس سرور یا Server Address به آدرس شناسایی یک سرور در شبکه اینترنتی یا شبکه داخلی اشاره دارد. برای دسترسی به سرویسهایی که روی یک سرور قرار دارند، مثل وب سایتها، برنامههای شبکه، پست الکترونیکی و غیره، باید آدرس سرور را داشته باشید.
آدرس سرور ممکن است به صورت یک نشانی آیپی (IP Address) باشد، که به صورت عددی برای شناسایی دستگاهها در شبکه استفاده میشود، یا به صورت یک نام دامنه (Domain Name) که به عنوان یک نام رسمی برای شناسایی یک سرور به کار میرود. به عنوان مثال، آدرس سرور وب سایت گوگل به صورت دامنه google.com و یا به صورت آدرس آیپی 172.217.10.78 میتواند مشخص شود.
کد سرور (Server code) به کدی گفته میشود که بر روی سرور اجرا میشود و وظیفه پردازش درخواستهایی که از طرف کاربران به سرور ارسال میشوند را دارد. این کد معمولاً با استفاده از زبانهای برنامهنویسی مانند جاوااسکریپت، پایتون، روبی و ... نوشته میشود.
بسته به نوع سرور و نوع وظایفی که بر عهده دارد، کد سرور میتواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، یک سرور وب که مسئول ارائه صفحات وب به کاربران است، باید برنامهای داشته باشد که در خورد درخواستهای HTTP کاربران، صفحات وب معتبر و مناسب را به آنها ارائه دهد. در حالی که یک سرور پایگاه داده باید برنامهای را پیادهسازی کند که امکان ذخیره و بازیابی دادهها را به کاربران ارائه دهد. به طور کلی، کد سرور باید به گونهای طراحی شود که بتواند به صورت همزمان با تعداد زیادی از کاربران که به سرور دسترسی دارند، کار کند و به درخواستهای ارسالی به سرعت پاسخ دهد.
سرور به عنوان یک دستگاه کامپیوتری که وظیفه ارائه خدمات به دیگر دستگاهها را بر عهده دارد، باید برخی از ویژگیهای مهم را داشته باشد. از جمله آنها باید به موارد زیر اشاره کرد:
پایداری: سرور باید طوری طراحی شود که تا حد امکان از اختلالات و خرابیهای سخت افزاری و نرم افزاری جلوگیری کند و در صورتی که خرابی رخ دهد، بتواند به سرعت بازیابی شود
قابلیت مقیاسپذیری: سرور باید قابلیت تغییر اندازه و پاسخگویی به تعداد بالایی از کاربران را داشته باشد. در صورتی که تعداد کاربران بیشتر شود، سرور باید بتواند به صورت خودکار مقیاسپذیر شود.
امنیت: سرور باید دارای مکانیزمهای امنیتی مانند رمزنگاری، فایروال و نظارت بر روی دسترسیها باشد تا از حملات و نفوذ به سیستم جلوگیری کند.
سرعت پاسخگویی: سرور باید توانایی پاسخگویی به درخواستهای کاربران را با سرعت بالا داشته باشد تا کاربران بتوانند به صورت بهینه از خدمات سرور استفاده کنند.
قابلیت پشتیبانی: سرور باید به راحتی قابلیت پشتیبانی و نگهداری را داشته باشد تا در صورت نیاز به تعمیرات یا بهروزرسانی، به سرعت مدیریت شود.
قابلیت دسترسی: سرور باید در دسترس بودن خدمات به کاربران در هر زمان و مکانی از جهان به خوبی پاسخ دهد تا کاربران بتوانند به صورت بهینه از خدمات استفاده کنند.
قابلیت پشتیبانی چندین پروتکل: سرور باید قابلیت پشتیبانی از چندین پروتکل را داشته باشد تا بتواند با دستگاههای مختلف ارتباط برقرار کند و خدمات مناسبی را ارائه دهد.
سرورها از دستگاههایی هستند که برای پاسخگویی به درخواستهای کاربران و ارائه خدمات شبکهای مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از ویژگیهای سرورها عبارتند از:
پایداری: سرورها باید به صورت پایدار عمل کنند و بدون هیچگونه اختلالی به مدت طولانی از کار خارج نشوند.
امنیت: سرورها باید از نظر امنیتی از حملات مخرب و نفوذهای ناخواسته محافظت شوند.
قابلیت مقیاسپذیری: سرورها باید بتوانند با افزایش ترافیک و درخواستها، به صورت مقیاسپذیر و بدون افت کیفیت خدمات، پاسخگویی کنند.
سرعت: سرورها باید قادر به پردازش درخواستهای مختلف با سرعت بالا باشند.
قابلیت پشتیبانی: سرورها باید قابلیت پشتیبانی و بازیابی از خطاها و اختلالات را داشته باشند.
قابلیت انعطافپذیری: سرورها باید قابلیت تنظیم و پیکربندی برای انواع مختلف خدمات و نیازهای کاربران را داشته باشند.
مدیریت پهنای باند: سرورها باید قابلیت مدیریت پهنای باند را داشته باشند تا بتوانند با افزایش ترافیک، به صورت موثر واکنش نشان دهند.
قابلیت مانیتورینگ: سرورها باید توانایی مانیتورینگ و ثبت وضعیت فعلی خود را داشته باشند تا اگر اختلالی رخ داد، به سرعت آن را شناسایی و برطرف کنند.
سرور فیلترشکن یا Proxy Server یک سرور است که در شبکههای کامپیوتری استفاده میشود تا کاربران بتوانند به صورت امن و خصوصی به اینترنت دسترسی داشته باشند. این سرور از یک طرف به عنوان یک دروازه (Gateway) بین کاربر و اینترنت عمل میکند و از طرف دیگر به عنوان یک فیلتر (Filter) برای محدود کردن دسترسی به سایتها و خدمات مختلف در شبکه استفاده میشود.
سرور فیلترشکن به صورت میانجی (Intermediary) بین کاربر و سرورهای مختلف عمل میکند و درخواستهای کاربر را به سرور مقصد ارسال میکند. در این روش، آدرس IP وب سایت مورد نظر به جای آدرس IP کاربر نمایش داده میشود که این امر به معنای مخفی کردن آدرس IP کاربر است و میتواند امنیت کاربران را بالا ببرد.
علاوه بر این، سرور فیلترشکن میتواند به عنوان یک فیلتر برای محدود کردن دسترسی کاربران به برخی سایتها یا خدمات در شبکه استفاده شود. این فیلترینگ میتواند برای مدیریت شبکه، کنترل استفاده از اینترنت و همچنین محافظت از امنیت شبکه مورد استفاده قرار گیرد. به صورت کلی، سرور فیلترشکن یک ابزار مهم در مدیریت شبکههای کامپیوتری است که به کاربران امکان دسترسی به اینترنت را با امنیت و حفظ حریم خصوصی میدهد.
سرورها و کامپیوترهای ساده دارای تفاوتهای مهمی هستند که در زیر به آنها اشاره میشود: